Onlangs was ik op een bijeenkomst waar fruittelers werden bijgepraat over de ontwikkelingen in de gewasbescherming. Welke middelen zijn nieuw toegelaten en vooral welke middelen zijn verdwenen of dreigen nog te verdwijnen? Alles aanhorend drong zich bij mij de vraag op hoelang het nog duurt voordat we helemaal geen effectieve middelen meer beschikbaar hebben? Oké, tegen schimmels hebben we in Europa nog een redelijk pakket aan middelen beschikbaar, maar tegen insecten en mijten is de situatie in veel landen toch echt zorgelijk.
De gewasbescherming moet groener, met meer feromoonverwarring, natuurlijke vijanden, wegvangen van schadelijke insecten en vooral met natuurvriendelijke middelen. Deze ‘groene’ middelen en technieken worden op proeftuinen en proefstations ontwikkeld en/of uitgetest. Ik probeer de resultaten hiervan zo goed mogelijk te volgen, maar ben nog vrijwel nooit een ‘groen’ middel tegengekomen waarmee schade op een met chemische middelen vergelijkbaar niveau kon worden gereduceerd. Het is ook meten met twee maten. Bij een chemisch middel zijn we met een werkingsgraad van 90% niet tevreden en bij een groen middel staan we bij een werkingsgraad van 75% al te juichen…
Als er dan al eens een nieuw chemisch insecticide wordt toegelaten, wordt het enthousiasme snel getemperd als je de voorwaarden leest waaronder het middel mag worden gebruikt: in een beperkte periode, gespoten met strenge driftreducerende maatregelen, met grote teeltvrije zones rondom de boomgaard, enzovoort. Onlangs kwam ik weer wat nieuws tegen: een insecticide dat maar eens in de 3 jaar gespoten mag worden… Uit de toelichting bleek dat deze beperking op het etiket is komen te staan om milieubelasting te verminderen. Eens in de 3 jaar spuiten levert immers minder milieubelasting op dan elk jaar spuiten. Alsof insecten zich daar wat van aantrekken…
Het probleem zal de komende jaren alleen maar groter worden. Mede door de klimaatverandering hebben diverse nieuwe ziekten en plagen de afgelopen jaren hun intrede in Europa gedaan. Tegen deze invasieve uitheemse schadeverwekkers zijn nauwelijks of geen effectieve middelen voorhanden en het verkrijgen van de toelating van een bestaand middel tegen een nieuw plaaginsect kost vele jaren.
Ondertussen zijn fruittelers in een aantal landen afhankelijk geworden van vrijstellingen en tijdelijke noodtoelatingen van een aantal onmisbare gewasbeschermingsmiddelen. Vaak komen deze op tijd, maar er zijn al diverse voorbeelden dat een tijdelijke toestemming om een middel te gebruiken te laat werd afgegeven. En dan hebben we het nog niet eens over die situaties waar de fruitteler met lege handen achterblijft en helemaal niets heeft om zijn oogst tegen een bepaalde ziekte of plaag te beschermen.
Het is naar mijn idee de hoogste tijd om deze ‘gewasbeschermingsmiddelencrisis’ op alle mogelijke manieren in de publiciteit te brengen. Consumenten, beleidsmakers en politici moeten zich bewust zijn dat oogsten in gevaar komen.
Gerard Poldervaart
Hoofdredacteur EFM